Easy Transposition - การเปลี่ยนคีย์เพลงอย่างง่าย

สวัสดีครับ บทความนี้เราจะมาคุยกันถึงเรื่องที่ถูกถามมาบ่อยที่สุด คือ ถ้าเครื่องดนตรีที่เราเล่นไม่มีโน้ต #,b แล้วเราจะเล่นมันยังไง!? ตอบแบบกำปั้นทุบดินเลยว่า ไม่มีก็เล่นไม่ได้สิคร้าบ แต่... แต่เราสามารถเล่นเพลงนั้นได้ ด้วยการเปลี่ยนคีย์ให้อยู่ในคีย์ C ครับ ;)

เครื่องดนตรีแต่ละชนิดจะมีข้อจำกัดเรื่องโน้ตของมันอยู่ โดยเฉพาะเครื่องดนตรีพกพาที่ถูกกำหนดคีย์ตายตัวมาแล้ว อย่างเช่น ฮาร์โมนิก้า คาลิมบา ฯลฯ กระทั่งนักร้องเองแต่ละคนก็มีคีย์เสียงเฉพาะ ที่ใช้ร้องได้สบายที่สุด การเปลี่ยนคีย์จึงจำเป็น เพื่อให้สามารถเล่นเพลงนั้นๆได้หรือร่วมวงได้นั่นเอง เมื่อเปลี่ยนคีย์แล้ว เพลงที่เราเล่นก็ยังคงฟังเหมือนเดิมทุกอย่าง ยกเว้นแต่ความถี่เสียงที่เปลี่ยนไป เหมือนให้ผู้ชายร้องเพลงผู้หญิง หรือ ให้ผู้หญิงร้องเพลงผู้ชาย ประมาณนั้นล่ะครับ เอาล่ะ พล่ามเยอะแล้ว งั้นเราไปดูวิธีการเปลี่ยนคีย์อย่างง่ายๆกันเลยดีกว่าครับ

สำหรับเครื่องดนตรีที่ไม่มีโน้ต #,b ให้เปลี่ยนเพลงต้นฉบับเป็นคีย์ C ให้หมดทุกเพลง เทคนิคนี้ฮาร์โมนิก้าควรทำอย่างยิ่ง เพราะถ้าเราเล่นเพลงนั้นๆด้วยฮาร์ปคีย์ C ได้แล้ว เมื่อจะเปลี่ยนคีย์ก็แค่เปลี่ยนฮาร์ปตามคีย์ที่ต้องการ ความถี่เสียงก็จะเปลี่ยนไปเองโดยที่เรายังคงเล่นช่องเดิมเหมือนเดิม

โอเค อันดับแรก ให้เราดูก่อนว่าเพลงต้นฉบับนั้นน่ะ มันเป็นคีย์อะไร ถ้าเป็นโน้ตสากลบรรทัดห้าเส้นก็ดูไม่ยาก แต่ถ้าเป็นโน้ตตัวอักษรหรือตัวเลข อันนี้ต้องใช้ความชำนาญสักหน่อย ลองจับหลักจากตารางคีย์นะครับ เมื่อเรามีโน้ตอยู่แล้วจะบอกได้ง่ายเลยว่าเพลงนั้นคีย์อะไร โดยใช้หลักจากทฤษฎีดนตรีนั่นเอง(ลองศึกษาเพิ่มเติมดูครับ)

การอ่านโน้ตตัวอักษรและตัวเลข
C=โด D=เร E=มี F=ฟา G=โซ,ซอล A=ลา B=ที
ด ร ม พ ฟ ซ ล ท ดํ
C D E F G A B C'
1 2 3 4 5 6 7 1'

http://www.howtosingsmarter.com/transposition-chart/

เอาเป็นว่าสมมติว่าเรารู้คีย์เพลงต้นฉบับแล้ว เราก็มาเทียบจากตารางข้างต้นกันเลยครับ หากเราต้องการเปลี่ยนจากคีย์ G เป็นคีย์ C ก็ให้เราดูเฉพาะช่องของคีย์ G และ คีย์ C ในตารางเท่านั้นครับ ช่องอื่นไม่ต้องไปสนใจตอนนี้ แล้วเทียบกันแบบช่องต่อช่องเลย โดยดูโน้ตในช่อง I ii iii IV V vi vii ของตารางคีย์ G เทียบกับตารางคีย์ C ถ้าเพลงต้นฉบับมีโน้ต G A B C D E F# G' เทียบกันช่องต่อช่องแบบนี้เลยครับ G=C A=D B=E etc.เรื่อยไปจนจบเพลง ซึ่งเมื่อแปลงเป็นคีย์ C เรียบร้อยแล้ว โน้ตก็จะเป็น C D E F G A B C' นั่นเอง(เทียบดูแบบในตารางเบลอ)

ตารางเบลอ เน้นคีย์ C และ G ให้เห็นชัดๆ เทียบช่องต่อช่อง

แบบฝึกหัด
ให้เปลี่ยนคีย์เพลง Ode to joy จากคีย์ G เป็นคีย์ C
B B C D D C B A G G A B B A A
(เฉลยข้างล่าง)

เฉลย
Ode to joy - Key C
E E F G G F E D C C D E E D D

แบบฝึกหัดสุดท้าย
อันนี้ไม่เฉลยนะครับ ให้ลองแปลงเองดูครับ
ให้เปลี่ยนคีย์เพลง Amazing Grace จากคีย์ G เป็นคีย์ C
D G B G B A G E D D G B G B A D' B D' B D' B G D E G G E D D G B G B A G

http://recordersupport.weebly.com/amazing-grace.html

การเปลี่ยนคีย์ด้วยตารางนี้ก็จะช่วยให้เปลี่ยนได้ง่ายๆ นำไปเล่นได้เลย สำหรับฮาร์โมินก้าก็สามารถใช้คีย์ที่ตรงกับเพลงมาเล่นโดยสมมติว่ามันเป็นคีย์ C ได้เลย ด้วยวิธีนี้ก็สามารถเล่นฮาร์ปได้ทั้ง 12 คีย์โดยจำโน้ตแค่คีย์ C เท่านั้นเอง และเมื่อเล่นรวมวงก็สามารถปรับเปลี่ยนคีย์ให้ตรงกันทั้งคอร์ดและทำนองได้แล้ว แต่ถ้าต้องการเข้าใจหลักการว่าทำไมถึงเป็นอย่างนี้อย่างนั้น ให้ศึกษาทฤษฎีดนตรีเพิ่มเติมครับ จะสามารถเปลี่ยนคีย์ได้โดยไม่ต้องใช้ตาราง แค่เห็นโน้ตก็คำนวนได้เลยตามสูตรการสร้างบันไดเสียงนั่นเอง

หากได้ประโยชน์จากบทความนี้

แล้วอยากจะเลี้ยงน้ำชา ข้าวผัด หรือมอบสินน้ำใจเป็นค่าครู

สามารถสนับสนุนได้ที่

ธนาคารกรุงไทย

9090619704

กนกเกียรติ หริรักษ์หรรษา

ขอบคุณสำหรับการสนับสนุนและกำลังใจนะครับ

ขอบคุณครับ🙏😇

หวังว่าบทความนี้คงเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อย รวมถึงสร้างความมึนงงพอสมควร(ฮา)
งั้นไว้เจอกันบทความหน้า
ขอให้มีความสุขกับการเล่นดนตรีนะครับ
สวัสดีครับ

แถม
บางครั้งเมื่อเราเจอโน้ต #,b แล้วเล่นมันไม่ได้(เพราะเครื่องที่เล่นไม่มี) ถ้าขี้เกียจเปลี่ยนคีย์บางครั้งนักดนตรีก็จะเล่นด้วยวิธีลักไก่ คือเล่นโน้ตอื่นมันซะเลย ใช้โน้ตแทน โน้ตอะไรก็ได้แถวๆนั้นแหละ หาโน้ตที่เล่นแทนแล้วฟังดูเข้าท่า เข้ากับเพลง หรือไม่เพี้ยนจนเกินไป การลักไก่นี้ไม่กำหนดตายตัวว่าต้องเป็นโน้ตไหน สูงต่ำ ไม่มีผิดถูก ขอแค่ให้เล่นแล้วลงตัวก็พอครับ หรือถ้าต้องการความแม่นยำแบบฟังเข้าแน่นอนก็ให้ใช้โน้ตที่เป็นเสียงฮาร์โมนิกของโน้ตนั้น หรือโน้ตในคอร์ดของท่อนนั้นมาสักตัวนึง ตรงนี้ก็ลองศึกษาทฤษฎีดนตรีเพิ่มเติมดูครับ

อ้างอิง
ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต

Music Basic for Kalimba - โน้ตเพลงเบื้องต้นสำหรับคาลิมบา

สวัสดีครับ หลังจากที่ได้ทำความรู้จักคาลิมบาเบื้องต้นแล้วจากบทความก่อนหน้านี้ Kalimba Thumb Piano for Beginner - วิธีเล่น คาลิมบา เปียโนนิ้วโป้ง สำหรับผู้เริ่มต้น และฝึกหัดไล่โน้ตจนพอจะจำได้บ้างแล้ว(ถ้ายังจำไม่ได้ ให้ฝึกก่อนครับ) ทีนี้ เราก็มาเล่นเป็นเพลงกันเลยดีกว่า
เพลงนี้เป็นเพลงพื้นฐานในการเล่นคาลิมบาที่แนะนำกันโดยสากล ผมได้เรียบเรียงโน้ตเป็น 2 แนว คือ ทำนอง(หางโน้ตชี้ขึ้น) และคอร์ด(หางโน้ตชี้ลง) เบื้องต้นให้ฝึกเล่นทำนองอย่างเดียวก่อน แล้วศึกษารูปโน้ตในคอร์ดไปพล่างๆ(ซึ่งก็เป็นการเล่นแบบกระจายโน้ตในคอร์ดเป็นส่วนใหญ่) เมื่อคล่องแล้วก็เอามาเล่นพร้อมกันทั้งทำนองและคอร์ด หรือจะแบ่งเล่นกันสองคน คนนึงเล่นทำนอง อีกคนเล่นคอร์ด ก็ได้ครับสนุกดี

17 Keys Kalimba Chart C Major

C=โด=1 D=เร=2 E=มี=3 F=ฟา=4 G=โซ=5 A=ลา=6 B=ที=7

คำแนะนำ
ให้เล่นเฉพาะโน้ตหางชี้ขึ้นก่อน(ซึ่งเป็นทำนองเพลง)จนจำได้ แล้วค่อยเล่นคอร์ดประสานไปพร้อมกันทีหลังนะครับ โดยให้ฝึกเล่นจากช้าๆ ช้ามากๆ เพื่อให้เราเล่นทันและจำได้ เมื่อคล่องแล้วก็ค่อยเร็วขึ้นเรื่อยๆ จนความเร็วเท่าเพลงจริง(หรือเอามันส์ก็ให้เร็วกว่านั้นอีก ๕๕๕บวก)

Twinkle Twinkle Little Star for 17 keys Kalimba (เล่นคอร์ดด้วยเทคนิคกระจายโน้ต)

Ode to joy for 17 keys Kalimba (เล่นคอร์ดด้วยเทคนิคกรีดคอร์ด)

Happy Birthday to you for 17 keys Kalimba (เล่นคอร์ดด้วยเทคนิคผสม)

ถ้ามีเวลาว่างเพื่อนๆลองศึกษาเรื่องทฤษฎีดนตรีเพิ่มเติม จะค้นหาแบบฝึกหัดและเพลงต่างๆให้ฝึกเล่นได้อีกมากมายครับ
ครั้งนี้คงเท่านี้ก่อน เจอกันบทความหน้า
ขอให้มีความสุขกันการเล่นดนตรี
สวัสดีครับ ^_^

อ้างอิง
เขียนโน้ตด้วย MuseScore
ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต

Kalimba Thumb Piano for Beginner - วิธีเล่น คาลิมบา เปียโนนิ้วโป้ง สำหรับผู้เริ่มต้น

สวัสดีครับเพื่อน ๆ ปีใหม่ไทยนี้ขอให้ทุกท่านประสบแต่สิ่งดี ๆ ได้รับสิ่งดี ๆ และเดินทางปลอดภัยกันทุกท่านนะครับ ครั้งนี้ผมจะมาแนะนำเครื่องดนตรีพกพาที่น่าสนใจเครื่องหนึ่ง ชื่อว่า Kalimba คาลิมบา แปลว่า Little Music หรือสากลนิยมเรียกอีกชื่อว่า Thumb Piano หรือ เปียโนนิ้วโป้ง เป็นเครื่องดนตรีเก่าแก่ของแอฟริกาโบราณสืบย้อนประวัติกลับไปได้ถึง 3,000กว่าปีมาแล้ว มีเสียงกรุ๊งกริ๊งคล้ายกล่องดนตรีไขลาน แต่เดิมลิ้นเสียงทำจากไม้ ปัจจุบันใช้โลหะแทน เป็นเครื่องดนตรีจากแอฟริกาก็จริงนะครับ แต่ปัจจุบันนี้ฮิตกันมากในแถบเอเชียโดยเฉพาะ จีน ไต้หวัน และญี่ปุ่น เรามาทำความรู้จักหน้าค่าตากันเลยดีกว่าครับ

Kalimba 17 Key

นี่เลยครับ คาลิมบา ขนาดจะเล็กว่า iPad พอสมควร(เล็กกว่าที่เห็นในรูปมาก) มีตั้งแต่ราคา 3xx฿-1,xxx฿ ถ้าแพงกว่านี้จะเป็นเรื่องวัสดุหายาก ซึ่งหลัก ๆ จะมี 2 ไซส์ คือ 10 key และ 17 key แน่นอนว่าคีย์ที่มากกว่าก็จะเล่นโน้ตได้มากขึ้นครับ แต่ขนาดก็จะใหญ่กว่ากัน ซึ่งมาตราฐานโดยทั่วไปนิยมขนาด 17 key ครับ ตัวเครื่องผลิตจากไม้ได้หลายชนิด ซึ่งก็ให้น้ำเสียงแต่ต่างกันไปตามไม้ที่ใช้แบบเดียวกับกีต้าร์ แต่รุ่นใหม่ที่ผมชอบมากที่สุดคือทำจากไม้ไผ่ รู้สึกว่าตอนนี้มีเจ้าเดียวที่ทำจากไม้ไผ่คือของ LingTing จากจีน(ไม่ได้ค่าโฆษณานะเนี่ย ถ้า LingTing มาเห็น ช่วยสมทบทุนสนับสนุนบล๊อกก็ดีนะครับ ๕๕๕บวก)

Kalimba 10 Key

คาลิมบาเป็นเครื่องดนตรีที่เล่นง่ายครับ เด็กเล่นได้ผู้ใหญ่เล่นดี มาดูวิธีเล่นเบื้องต้นกันเลยดีกว่า การเรียงโน้ตของคาลิมบาจะแปลกจากเครื่องดนตรีทั่วไปที่จะเรียงโน้ตจากซ้าย คือต่ำไปสูง แต่คาลิมบาจะเริ่มจากตรงกลาง แล้วแยกออกซ้าย-ขวา สลับกันอย่างนี้ไปเรื่อย ๆ  แน่นอนครับ เราต้องรู้จักโน้ตบนตัวเครื่องกันก่อนเลย วิธีเล่นเบื้องต้นจะใช้แค่ เล็บนิ้วโป้งมือซ้ายและขวา เท่านั้น โดยเริ่ม โดกลางด้วยนิ้วโป้งมือขวา แล้วก็ซ้าย แล้วก็ขวา... สลับกันไป ทีนี้เมื่อเราลองไล่เสียง โด-โด้ ทั้งหมด จนจำโน้ตได้ครบทั้งเครื่องแล้ว ก็เป็นอันเรียบร้อย หาโน้ตเพลงมาเล่นได้แล้วล่ะครับ เข้าไปดูเพลงเบื้องต้นที่ผมทำไว้ได้ที่ Music Basic for Kalimba - โน้ตเพลงเบื้องต้นสำหรับคาลิมบา

ชื่อส่วนประกอบต่างๆของตัวคาลิมบา

Kalimba Chart C Major

C=โด=1 D=เร=2 E=มี=3 F=ฟา=4 G=โซ=5 A=ลา=6 B=ที=7

C Major

เป็นไงครับง่ายมั้ย เริ่มต้นอาจต้องฝึกหน่อยแต่ไม่นานก็ชิน นอกจากจะเล่นทำนองโซโล่ได้แล้ว คาลิมบายังเล่นคอร์ดได้ด้วย ซึ่งก็ใช้การรวมโน้ตเช่นเดียวกับดนตรีสากลทั่วไป หรือจะเล่นผสมคอร์ดและทำนองไปพร้อม ๆ กันก็ยังได้ แน่นอนว่าเมื่อเล่นไปนาน ๆ เครื่องดีดก็อาจเสียงเพี้ยงกันได้ วิธีตั้งเสียง ก็ใช้ฆ้อนที่แถมมาเคาะ ๆ เอา หรือถ้าฆ้อนหายหรือไม่มี ก็สามารถใช้ก้นปากกาดัน ๆ เอาได้ ทำให้ลิ้นเสียงยาวขึ้นหรือสั้นลง ความถี่โน้ตก็จะเปลี่ยนไป โดยใช้แอปตั้งเสียงช่วยฟังให้โน้ตตรงตามตำแหน่งลิ้นนั่นเองครับ แอปตั้งเสียงที่ผมอยากแนะนำคือ Pano Tuner ครับ เป็นแอปที่เรียบง่ายใช้ตั้งเสียงได้ทุกเครื่องดนตรี สามารถตั้งค่าไปที่ A442 ได้ด้วย ซึ่งเป็นมาตราฐานการตั้งเสียงใหม่ที่เป็นที่นิยมในวงออเครสต้าปัจจุบันครับ

Tuning Kalimba

วิธีตั้งเสียงโดยใช้ฆ้อน🤚



วิธีตั้งเสียงโดยไม่ใช้ฆ้อน🤚


ผมเองก็ยังเป็นมือใหม่กับเครื่องดนตรีชิ้นนี้ ด้วยความที่ชอบเครื่องดนตรีพกพา จึงขอมาแนะนำเพื่อน ๆ ที่สนใจให้ได้รู้จักและลองเล่นกันดู เพื่อความผ่อนคลายในชีวิตประจำวัน ในบ้านเราไม่ทราบว่ามีนำเข้ามาหรือยัง ถ้าหาไม่ได้สามารถสั่งทางออนไลน์ได้
หวังว่าบทความนี้คงจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยสำหรับผู้สนใจเล่นในเบื้องต้นนะครับ ด้วยราคาที่ไม่แพง เป็นของขวัญก็ได้ เอามาเล่นก็ดี คาลิมบาอาจเป็นเครื่องดนตรีพกพาอีกชิ้นหนึ่งสำหรับผู้ชื่นชอบเสียงดนตรี ที่จะได้พกพาไปเล่นทุกที่ทุกเวลา โดยไม่มีปัญหาใด ๆ กวนใจอีกต่อไป ก็แค่หยิบออกมา แล้วดีด!

บทความนี้เท่านี้ก่อนครับ ไว้เจอกันใหม่
สวัสดีครับ ^_^

แถม
ร่วมพูดคุยพบปะกับเราได้ที่กลุ่ม Kalimba Club Thailand - คลับคนรักคาลิมบา แล้วเจอกันน้า

โน้ตทำนองเพลงผมหาจากสองเว็บนี้เป็นหลักน่ะครับ เจอเพลงไหนที่ไม่ใช่คีย์ C แต่อยากเล่นก็จะเอามาแปลงเป็นคีย์ C ให้หมดเลยครับ จะเล่นกับคาลิมบาได้ง่ายครับ
http://ppkung75.blogspot.com/
http://www.samphaophet.com/

https://jazzylj.blogspot.com/2023/01/just-intonation-tuning-just-intonation.html การตั้งเสียงแบบ Just intonation เป็นการตั้งเสียงที่ให้เสียงสมบูรณ์แบบที่สุด สำหรับเครื่องที่เล่นแค่คีย์เดียวอย่างคาลิมบาจะเหมาะสมมากๆ เสียงจะกลมกล่อมสมบูรณ์แบบ

อ้างอิง
ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต