Sponsor

03 มกราคม 2566

Washtub bass - เบสกะละมัง


คราวก่อนหาเครื่องเคาะจังหวะประยุกต์ที่จะใช้ในวงก็เจอการการใช้ช้อนเคาะ ค้นไปค้นมาไปสะดุดตากับเครื่องดนตรีอีกชิ้นนึง มันเด่นมาก เป็นแท่งไม้ยาวๆที่มีสายเดียวตั้งไว้บนกะละมัง ท่าดีดเมามันส์อย่างกับดับเบิลเบส มันคือ Washtub bass (วอชทับเบส อีกชื่อหนึ่งเรียกว่า Gutbucket) เบสที่ทำจากกะละมังซักผ้าและด้ามไม้ถูพื้นเอามาขึงเชือก เป็นการประยุกต์ทำเครื่องดนตรีเองจากของที่มีในบ้านสไตล์อเมริกันโฟล์ค บางทีผมก็เรียกเครื่องดนตรีแนวนี้ว่า เครื่องดนตรีนอกสารบบ มันมีเสน่ห์ให้น่าค้นหามากเลยทีเดียว และเป็นเครื่องดนตรีที่ถูกนำมาใช้จริงๆในการแสดงดนตรีอีกด้วย

ส่วนประกอบ แบบดั้งเดิม คือ กะละมังสังกะสี, ไม้ยาวๆสักท่อน, และเชือกอะไรก็ได้

http://washuu.net/Musical/simple.htm
วิธีทำ แบบดั้งเดิมก็ง่ายๆอย่างที่เห็นเลย คือ เจาะรูตรงกลางกะละมัง ร้อยเชือกลงไปมัดปมขัดไว้ ปลายไม้ข้างล่างให้ปากร่องตรงกลางขนาดพอๆกับขอบกะละมังจะได้วางค้ำบนขอบได้พอดี เจาะรูหรือบากร่องที่หัวไม้เอาไว้ขึงเชือก แล้วใช้ปลายเชือกอีกด้านร้อยเข้าไปที่หัวไม้แล้วทำปมขัดไว้ ปรับเชือกให้มีความตึงกำลังดี เป็นอันเรียบร้อย

ถ้ามีกะละมังเก่าๆรั่วๆที่บ้านจะเอามาทำเล่นๆดูก็ได้ ถ้าไม่มีกะละมัง จะใช้ถังสีแทนก็ไม่ใช่ปัญหา ไม่ว่าจะเป็นสังกะสี, พลาสติก, กล่องไม้, ฯลฯ คือได้หมด ขอให้เป็นอะไรที่เป็นถังๆทึบๆ สะท้อนเสียงได้เป็นใช้ได้
แต่ว่ากันว่าการทำแบบดั้งเดิมอาจจะไม่ค่อยทนทานต่อแรงดึงสักเท่าไหร่ มันอาจจะพังได้ง่าย บางทีขอบรูที่เจาะก็อาจบาดเชือกขาดเอาบ่อยๆเหมือนกัน สมัยนี้จึงมีการใช้น็อตยึด, ทำห่วงเหล็กไว้ร้อยเชือก, ทำบานพับที่ด้ามไม้, ฯลฯ ซึ่งก็เป็นการพัฒนาต่อยอดต่อไปสำหรับคนที่ต้องการเล่นจริงจัง


วิธีเล่น ให้เอาไม้ค้ำกับขอบกะละมัง ใช้มือซ้ายจับไม้เอาไว้ เท้าข้างนึงเหยียบกะละมังกันพลิก แล้วใช้มือขวาดีดสาย โยกไม้ให้สายตึง/หย่อนเพื่อปรับโน้ตตามต้องการ ทีนี้เราก็ได้เบสทำเองไว้เล่นสนุกๆแล้ว
เดี๋ยวนี้การเล่นก็มีหลากหลายวิธีแล้วแต่จะสร้างสรรค์ บางคนก็ใช้วิธีกดสายหรือเอาขวดแก้วมารูดที่สายเพื่อเปลี่ยนโน้ตก็มี ใช้นิ้วดีดหรือใส่ถุงมือดีด(จะได้ไม่เจ็บนิ้ว)หรือใช้ไม้เคาะสายแทนการดีดก็มี ไม่มีอะไรตายตัวสำหรับเครื่องดนตรีประยุกต์นี้ สร้างสรรค์วิธีเล่นได้ตามใจชอบเลยครับ

การเล่นเบสกะละมังนี้ เอาจริงๆไม่ง่ายเลย คือเราไม่มีทางรู้เลยว่าต้องดึงตึงเท่าไหร่เพื่อให้ได้โน้ตที่ต้องการ ต้องดีดแล้วฟังอย่างเดียวล้วนๆ ต้องหูเทพขนาดไหน! มีเคล็ดลับที่คนเก่งๆบอกไว้ก็คือ ถ้าจะเล่นโน้ตเสียงต่ำๆให้ทำสายหย่อนไว้ก่อน พอดีดแล้วแล้วค่อยดึงให้ตึงขึ้นมาหาโน้ตที่ต้องการ ถ้าจะเล่นโน้ตเสียงสูงให้ดึงให้ตึงไว้ก่อน พอดีดแล้วค่อยหย่อนสายลงไปหาโน้ตที่ต้องการ หรือไม่ก็โยกขึ้นโยกลงให้เสียงวิ่งผ่านแถวๆโน้ตที่ต้องการ มันจะฟังเหมือนตรงโน้ตเองแหละ!?

แต่ไม่ต้องซีเรียสหากจะเล่นกันเองสนุกๆ แค่ดีดให้เป็นเสียงกระทุ้งกระแทกประกอบจังหวะได้ตามใจ เอาที่คิดว่าเล่นแล้วเข้ากับเพลงเป็นอันใช้ได้ ไม่ต้องสมบูรณ์แบบก็ได้ ขอแค่เล่นแล้วสนุกก็พอ
คนที่เล่นเทพๆเขาแนะนำว่าให้ลองเปิดเพลงแล้วก็เล่นประกอบไปตามเสียงที่ได้ยิน พยายามเล่นให้เข้ากับเพลง ฝึกไปเรื่อยๆ เดี๋ยวก็จะทำได้ดีเองครับ


ยังไม่เคยเห็นวงในบ้านเราเล่น Washtub bass เลยนะ ถ้ามีคนทำเล่นเป็นวงดนตรีจริงๆ น่าจะแปลกหูแปลกตาไม่น้อยเลยทีเดียวเชียว ลองดูนะครับ เป็นกิจกรรมในครอบครัวที่ดีอีกอย่างหนึ่ง ที่จะได้ร้องเพลงด้วยกัน แต่คราวนี้เล่นเครื่องประกอบจังหวะที่ทำเองด้วย น่าสนุกไม่ใช่เล่นเลยทีเดียว

แถม
พูดถึงเรื่องเครื่องดนตรีทำเอง ก็ชวนให้นึกถึงสมัยเด็กๆ หลายคนก็น่าจะเคยเอากระป๋องนมผงมาเคาะเป็นกลอง บางทีผมก็เอากล่องรองเท้ามาตัดให้เป็นช่องกลมแล้วเอาหนังยางเส้นใหญ่ๆหลายๆเส้นมารัดกล่องนั้นพาดหนังยางผ่านรูที่ตัดไว้แล้วดีดสนุกๆเหมือนเป็นกีต้าร์ ยังมีการเอาแกนกระดาษทิชชูมาทำเป็นไมค์ร้องเพลงด้วย โดยการเอาทิชชูห่อปิดไว้ด้านนึงใช้เอายางรัดไว้ แล้วร้องเพลงเข้าไปจากอีกด้านนึง เสียงจะก้องขึ้นเล็กน้อย เป็นการเล่นสนุกๆกับครอบครัวที่บ้านในสมัยก่อนครับ

ถ้าจะวางไมค์เพื่อรับเสียงเจ้าเบสกะละมังควรว่าตรงไหนดี?
ให้จ่อไมค์รับเสียงตรงกะละมังเลย บางทีหาอะไรมาค้ำเพื่อแงมปากกะละมังขึ้นนิดนึง อาจช่วยให้เสียงดังขึ้นได้

Washtub (กะละมังซักผ้า) มักจะมาพร้อม Washboard (กระดานซักผ้า) ที่เอาไว้ขยี้ผ้า และเมื่อเอามาทำเป็นเครื่องดนตรี Washboard จะถูกเอามาเล่นเป็นเครื่องเคาะจังหวะเหมือนกลองครับ แต่เดิมก็มักจะมาคู่กันกับ Washtub bass ในวงดนตรี


Washtub & Washboard

อ้างอิง

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น